PHP là gì?
PHP là một
ngôn ngữ kịch bản phía máy chủ được sử dụng để phát triển trang web tĩnh hoặc trang web động hoặc ứng dụng web.
PHP là tên viết tắt của
Hypertext Pre-processor, ban đầu nó là viết tắt của từ Personal Home Pages.
-
Các tập lệnh PHP chỉ có thể được diễn giải trên một máy chủ đã cài đặt PHP.
-
Các máy tính khách truy cập các tập lệnh PHP chỉ yêu cầu một trình duyệt web.
-
Một tệp PHP chứa các thẻ PHP và kết thúc bằng phần mở rộng '.php'.
Ngôn ngữ kịch bản (Scripting Language) là gì?
Một tập lệnh là một tập hợp các hướng dẫn chương trình được thông dịch trong thời gian chạy.
Ngôn ngữ kịch bản là ngôn ngữ thông dịch các tập lệnh khi chạy. Các tập lệnh thường được nhúng vào các môi trường phần mềm khác.
Mục đích của các tập lệnh thường là để tăng cường hiệu năng hoặc thực hiện các tác vụ thông thường cho một ứng dụng.
Các kịch bản phía máy chủ được thông dịch trên máy chủ trong khi các kịch bản phía máy khách được ứng dụng khách hiểu.
PHP là một tập lệnh phía máy chủ được thông dịch trên máy chủ trong khi JavaScript là một ví dụ về tập lệnh phía máy khách được trình duyệt máy khách diễn giải.
Cả PHP và JavaScript đều có thể được nhúng vào các trang HTML.
Ngôn ngữ kịch bản khác Ngôn ngữ lập trình ở chỗ nào?
Ngôn ngữ kịch bản và ngôn ngữ lập trình chưa được nhiều người hiểu thực sự đúng. Dưới đây là các điểm khác nhau cơ bản giữa chúng.
|
Ngôn ngữ kịch bản |
Ngôn ngữ lập trình |
|
Chủ yếu được sử dụng cho các công việc thường xuyên |
Có tất cả các tính năng cần thiết để phát triển các ứng dụng hoàn chỉnh. |
|
Mã thường được thực thi mà không cần biên dịch |
Mã phải được biên dịch trước khi có thể được thực thi |
|
Thường được nhúng vào các môi trường phần mềm khác |
Không cần phải nhúng vào các ngôn ngữ khác. |
Vậy PHP là để làm gì?
PHP có nghĩa là - Personal Home Page, nhưng hiện tại nó là viết tắt của từ viết tắt đệ quy PHP: Hypertext Preprocessor.
Mã PHP có thể được nhúng vào mã HTML hoặc có thể được sử dụng kết hợp với các hệ thống Web template khác nhau, hệ thống quản lý nội dung web và Web Frameworks.
Một tệp PHP cũng có thể chứa các thẻ như HTML và tập lệnh phía máy khách như JavaScript.
-
HTML là một lợi thế bổ sung khi học ngôn ngữ PHP. Bạn thậm chí có thể học PHP mà không cần biết HTML, nhưng mình khuyên bạn ít nhất nên biết những điều cơ bản về HTML.
-
Hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu (Database management systems - DBMS) cho các ứng dụng hỗ trợ cơ sở dữ liệu.
-
Đối với các chủ đề nâng cao hơn như ứng dụng tương tác và dịch vụ web, bạn sẽ cần biết thêm về JavaScript và XML.
Sơ đồ sơ đồ hiển thị bên dưới minh họa kiến trúc cơ bản của ứng dụng web PHP và cách máy chủ xử lý các yêu cầu.
Kiến trúc cơ bản của ứng dụng web PHP và cách máy chủ xử lý các yêu cầu
Tại sao nên sử dụng PHP?
Rõ ràng có có nhiều ngôn ngữ lập trình tốt ngoài kia, và bạn có thể tự hỏi tại sao mình lại muốn sử dụng PHP để lập trình Website.
Dưới đây là một số lý do thuyết phục bạn sử dụng PHP:
-
PHP là mã nguồn mở và miễn phí.
-
Đường cong học tập ngắn hơn so với các ngôn ngữ khác như JSP, ASP, vv
-
Tài liệu lớn từ cộng đồng khổng lồ
-
Hầu hết các máy chủ lưu trữ web hỗ trợ PHP theo mặc định không giống như các ngôn ngữ khác (như ASP cần IIS). Điều này làm cho PHP là một lựa chọn hiệu quả về chi phí.
-
PHP được cập nhật thường xuyên để theo kịp các xu hướng công nghệ mới nhất.
-
Lợi ích khác mà bạn nhận được với PHP là nó ngôn ngữ kịch bản phía máy chủ: Điều này có nghĩa là bạn chỉ cần cài đặt nó trên máy chủ và máy tính khách yêu cầu tài nguyên từ máy chủ không cần phải cài đặt PHP. Chỉ một trình duyệt web là đủ.
-
PHP đã hỗ trợ xây dựng để hợp tác với MySQL: Điều này không có nghĩa là bạn không thể sử dụng PHP với các hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu khác. Bạn vẫn có thể sử dụng PHP với Postges, Oracle, MS SQL Server, ...
-
PHP là cross platform: Điều này có nghĩa là bạn có thể triển khai ứng dụng của mình trên các hệ điều hành khác nhau như windows, Linux, Mac OS, v.v.
PHP được sử dụng làm gì? Thị phần của PHP?
Về thị phần, có hơn 20 triệu trang web và ứng dụng trên internet được phát triển bằng ngôn ngữ kịch bản PHP.
Chỉ duy nhất số liệu này cũng có thể chứng minh cho các lý do nêu ở phần trên.
Sơ đồ bên dưới hiển thị một số trang web phổ biến sử dụng PHP:
Một số trang web nổi tiếng sử dụng PHP
PHP so với Asp.Net và JSP và CFML
ASP - Active Server Pages, JSP - Java Server Pages, CFML - Cold Fusion Markup language.
Bảng dưới đây so sánh các ngôn ngữ kịch bản phía máy chủ khác nhau với PHP:
|
Tính năng |
PHP |
ASP |
JSP |
CFML |
|
Đường cong học tập |
Ngắn |
Dài hơn PHP |
Dài hơn PHP |
Dài hơn PHP |
|
Web hosting |
Hỗ trợ hầu hết các máy chủ |
Cần máy chủ chuyên dụng |
Được hỗ trợ khá tốt |
Cần máy chủ chuyên dụng |
|
Open source |
Có |
Không |
Có |
Cả thương mại và nguồn mở |
|
Hỗ trợ Web services |
Built in |
Sử dụng .NET framework |
Addon libraries |
Built in |
|
Tích hợp với HTML |
Dễ |
Khá phức tạp |
Khá phức tạp |
Dễ |
|
MySQL support |
Native |
Cần Drivers của bên thứ 3 |
Cần Drivers của bên thứ 3 |
Phiên bản hiện tại có hỗ trợ. Phiên bản cũ sử dụng ODBC |
|
Dễ dàng mở rộng bằng các ngôn ngữ khác |
Có |
Không |
Mở rộng bằng cách sử dụng class, thư viện của Java. |
Phần mở rộng của tệp php
Phần mở rộng tệp và Tags để máy chủ xác định các tệp và tập lệnh PHP của chúng ta, chúng ta phải lưu tệp với phần mở rộng.
Phần mở rộng tệp PHP cũ hơn bao gồm:
-
.phtml
-
.php3
-
.php4
-
.php5
-
.phps
PHP được thiết kế để hoạt động với HTML và do đó, nó có thể được nhúng vào mã HTML.
<html>
<?php
//Đây là code PHP của bạn
?>
</html>
Bạn có thể tạo các tệp PHP mà không cần bất kỳ thẻ html nào và đó được gọi là tệp PHP thuần túy.
Máy chủ thông dịch mã PHP và đưa ra kết quả dưới dạng mã HTML cho các trình duyệt web.
Để máy chủ xác định mã PHP từ mã HTML, chúng ta phải luôn đặt mã PHP trong các thẻ PHP.
Một thẻ PHP bắt đầu bằng ký hiệu nhỏ hơn '<' ký hiệu theo sau là dấu chấm hỏi '?' và sau đó là từ 'php'.
PHP là một ngôn ngữ phân biệt chữ hoa chữ thường, vì thế 'VAR', không giống như 'var' trong ngôn ngữ bình thường của chúng ta.
Bản thân các thẻ PHP thì lại không phân biệt chữ hoa chữ thường, nhưng mình khuyên bạn nên sử dụng chữ thường. Mã dưới đây minh họa các điểm trên.
<?php … ?>
Mình sẽ đề cập đến các dòng mã PHP dưới dạng các câu lệnh. Các câu lệnh PHP kết thúc bằng dấu chấm phẩy (;).
-
Nếu bạn chỉ có một câu lệnh, bạn có thể bỏ qua dấu chấm phẩy.
-
Nếu bạn có nhiều hơn một câu lệnh, thì bạn phải kết thúc mỗi dòng bằng dấu chấm phẩy.
-
Để đảm bảo tính nhất quán, bạn nên luôn luôn kết thúc (các) câu lệnh của mình bằng dấu chấm phẩy.
Viết Chương trình Hello World bằng PHP
Chương trình giúp xuất chuỗi 'Hello World' ra màn hình trình duyệt web là một chương trình đơn giản đầu tiên mà hầu hết các lập trình viên đều thực hiện.
<?php
echo "Hello world";
?>
Kết quả in ra:
Hello world
>>> Series này sẽ giúp bạn sử dụng thành thạo ngôn ngữ PHP. Nhưng nếu bạn muốn tạo ra một website hoàn chỉnh từ Front-end đến Back-end bằng PHP thì hãy xem ngay khóa học Lập trình Web với PHP của NIIT - ICT Hà Nội.
Tổng kết
Vậy là xong bài đầu tiên về series hướng dẫn lập trình PHP. Qua bài này bạn đã biết:
-
PHP là viết tắt của Hypertext Preprocessor
-
PHP là ngôn ngữ kịch bản phía máy chủ. Điều này có nghĩa là nó được thực thi trên máy chủ. Các ứng dụng khách không cần cài đặt PHP.
-
Các tệp PHP được lưu với phần mở rộng tệp '.php' và mã PHP được đính kèm trong các thẻ.
-
PHP là mã nguồn mở và đa nền tảng
Tuy nhiên, học tập thì phải chuẩn bị dụng cụ học tập. Nếu bạn chưa biết chuẩn bị gì thì hãy sang bài tiếp theo ngay.