Lập trình web dựa trên Front end và Back end, cả hai đều cần thiết cho bất kỳ loại trang web nào. Phần front end liên quan đến tạo kiểu và tương tác với người dùng trong khi phần Back end hoạt động ở phía sau và làm việc nhiều với cơ sở dữ liệu.
Với phần Front end thì công nghệ chủ yếu được phát triển bằng HTML, CSS, Bootstrap và JavaScript, v.v.
Nhưng phần Back end thì rất đa dạng, công nghệ đáp ứng lập trình Back end rất nhiều như: JAVA, PHP, Python, Ruby, C# với các Web Framwork để tạo một ứng dụng cung cấp tất cả các chức năng cần thiết cho người dùng và cũng như xử lý cơ sở dữ liệu.
Điều này dẫn đến một chút khó khăn khi lựa chọn học lập trình Back end như thế nào đối với những bạn mới bắt đầu.
Lộ trình học Back end
Trong bài viết này, bạn sẽ tìm hiểu cách bạn có thể bắt đầu lộ trình học lập trình back end, bộ kỹ năng cần có và một số điều cần thiết.
Phần I: Một số câu hỏi phổ biến về Lập trình Back end
Để rõ ràng hơn, chúng ta sẽ cùng đến với một vài câu hỏi phổ biến để có một cái nhìn tổng quan hơn về Lập trình Back end cho những người mới (Còn nếu bạn đã có một chút kinh nghiệm, hãy đi tới phần tiếp theo)
Câu #1: Lập trình Back end là gì?
Để nói về Lập trình Back end là gì thì trước tiên bạn cần hiểu sơ qua về Lập trình Front end trước đã.
Lập trình Front end (phát triển giao diện người dùng) liên quan đến tất cả những gì mà người dùng nhìn thấy trên trình duyệt của mình khi họ mở một URL cụ thể.
Giao diện người dùng chủ yếu được biết đến là một môi trường tĩnh chỉ có HTML / CSS và Javascript, khi người dùng mở một trang web, một máy chủ lưu trữ sẽ phản hồi người dùng bằng các tệp HTML, CSS và JS đó.
Máy chủ lưu trữ là máy chạy liên tục mà không có thời gian ngừng hoạt động đột xuất và không có các thành phần không cần thiết như bàn phím hoặc chuột. Các máy chủ này được đặt trong một môi trường được quản lý tốt được biết đến như một kho dữ liệu.
Lập trình phía máy chủ đó theo một cách cụ thể nào đó được gọi là Lập trình Back end.
Người dùng hoàn toàn không thể truy cập vào phần Back end của bạn, họ chỉ có thể giao tiếp với máy chủ của bạn và thực hiện một số hành động như đăng nhập, đăng xuất, tải ảnh lên, đăng ký, v.v.
Hầu hết các trang web chứa rất nhiều thứ, nhưng không phải ai cũng không thể nhìn thấy những thứ liên quan đến quản lý dữ liệu người dùng, dữ liệu trang web và đây là chức năng chính của bất kỳ phần Back end nào.
Các chức năng ở phía Back end được lập trình bằng cách sử dụng các ngôn ngữ lập trình và hoặc ngôn ngữ kịch bản khác nhau như JAVA, PHP, Python, Ruby, C#... để tạo các ứng dụng logic xử lý dữ liệu.
Tham khảo các khóa học lập trình full stack từ Front end đến Back end (dành cho sinh viên CNTT) theo các ngôn ngữ phổ biến nhất:
Hoặc
Lập trình Back end đơn giản là sử dụng dữ liệu đầu vào nhận được từ giao diện người dùng từ đó xử lý và thao tác với cơ sở dữ liệu để trả lại người dùng kết quả.
Phía trình duyệt được gọi là phía Front end (hoặc Client side) và nhiệm vụ liên quan đến máy chủ web (lập trình để xử lý ở phần lõi) và cơ sở dữ liệu (Truy cập, Lưu trữ, Sửa, Xóa, Cập nhật) được gọi là phần Back end (hoặc Server side).
Câu #2: Ai là Lập trình viên Back end?
Một Lập trình viên Back end còn được gọi là Back end Developer, người tạo ra các logic nghiệp vụ khác nhau cho các ứng dụng phần mềm hoặc hệ thống thông tin sử dụng bất kỳ ngôn ngữ lập trình nào.
Hầu hết các thành phần mà lập trình viên Back end sử dụng được người dùng truy cập gián tiếp thông qua giao diện người dùng của trang web hoặc ứng dụng phần mềm.
Lập trình viên Back end cũng duy trì giao tiếp giữa Front end và Cơ sở dữ liệu một cách có tổ chức.
Câu #3: Kỹ năng Front end có thực sự cần thiết cho lập trình viên Back end?
Nếu nói về phía kỹ thuật thì thực sự không cần.
Có chăng là biết tối thiểu về HTML là đủ.
Và với mô hình phát triển web hiện đại như mô hình MVVM (trước là mô hình MVC), người ta còn không quan tâm Back end bạn viết bằng cái gì. Lúc này, Back end hoàn toàn tách biệt với Front end.
> Với mô hình MVVM, phần Front end bạn có thể chọn sử dụng React, Angular hay Vue đều được.
> Tham khảo: Lộ trình học React.js
Tuy nhiên, thực tế các nhà tuyển dụng luôn thích những lập trình viên biết về Front end.
Nhưng lý do ở đây là, Lập trình viên Back end và Lập trình viên Front end là người làm chung trong một nhóm. Nếu bạn hoàn toàn không biết gì về những thứ đồng đội mình đang làm thì làm sao có thể phối hợp tốt được?
Và đừng lo quá, nếu bạn chuyên sâu về lập trình Back end thì kỹ năng front end không cần nhiều. React, Angular, Vue chỉ là điểm cộng, không biết cũng không sao. Nhưng bạn cần hiểu những điều cơ bản.
> Note: Còn dĩ nhiên, hiện tại nếu bạn chỉ làm về front end thì ít nhất bạn phải biết sử dụng ít nhất là React / Angular hoặc Vue
Câu #4: Tại sao lập trình viên Back end được coi trọng?
Nếu không có Back end, bạn không thể phát triển bất kỳ trang web nào hoàn chỉnh. Mọi trang web hoàn chỉnh không chỉ có văn bản được viết trên trang web bằng ngôn ngữ HTML, bạn cần thay đổi văn bản theo thời gian thực và đồng bộ hóa cơ sở dữ liệu.
Nói cách khác, lập trình Back end là gốc của trang web, nó cung cấp sức mạnh và năng lượng để các trang web hoạt động.
Hãy thử nghĩ về một ví dụ: Bạn có một chiếc xe ô tô rất đẹp nhưng nó không có động cơ, việc này dẫn đến nó vô dụng và chỉ được gọi là mô hình.
Giao diện người dùng có đẹp đến mấy, bạn vẫn phải cung cấp chức năng cần thiết để thực hiện các công việc phổ biến.
Phần II: Lập trình viên Back end cần học gì?
Để trở thành một Lập trình viên Back end, bạn cần tìm hiểu về các phần sau:
-
Ngôn ngữ lập trình và Frameworks
-
Cơ sở dữ liệu và bộ nhớ cache
Hãy cùng khám phá chi tiết bốn phần này.
#1. Ngôn ngữ lập trình và Frameworks
Mỗi chương trình máy tính đều cần được viết bằng ngôn ngữ lập trình nào đó để máy tính có thể hiểu được.
Nếu bạn muốn trở thành một Lập trình viên Back end thì hãy bắt đầu học ngôn ngữ lập trình.
> Mẹo: Bạn có thể chọn học bất kỳ ngôn ngữ lập trình nào bạn thích. Nhưng chọn ngôn ngữ phổ biến nhất cho bạn cơ hội việc làm nhiều hơn.
> Tìm hiểu ngay: NGÔN NGỮ LẬP TRÌNH WEB (Phổ biến nhất)
Các ngôn ngữ lập trình hoặc kịch bản này được chạy trên máy chủ và còn được gọi là ngôn ngữ phía máy chủ (server-side languages).
Để tạo bất kỳ ứng dụng phía máy chủ hoặc ứng dụng web back end nào, bạn có thể chọn:
-
Ngôn ngữ Python và Django
-
JavaScript và NodeJS / Express
Ngoài ra, bạn nên chọn một trong những IDE tốt nhất (Môi trường phát triển tích hợp) hoặc trình soạn thảo mã nguồn cho cả phát triển web Front end và Back end.
Tham khảo:
#2. Học thao tác và quản lý CSDL
Mọi ngôn ngữ lập trình đều có hỗ trợ tiêu chuẩn cho Hệ quản trị cơ sở dữ liệu (DBMS), các ngôn ngữ lập trình hàng đầu như JAVA, PHP và Python có thể đối phó với bất kỳ công cụ DBMS nào.
Dữ liệu là một phần rất quan trọng trong quá trình lập trình Back end, vì vậy có nhiều Hệ quản trị cơ sở dữ liệu như MySQL, Oracle, SQLServer, MongoDB, v.v. được sử dụng để quản lý dữ liệu.
Mỗi một Lập trình viên Backend phải có kiến thức tốt về một trong các công cụ của Hệ thống quản lý cơ sở dữ liệu (DBMS). Tất cả các công cụ DBMS này được sử dụng để xử lý một lượng lớn dữ liệu, chúng cũng có thể sử dụng bộ đệm cho dữ liệu nhỏ liên quan đến người dùng cá nhân.
> Phần kiến thức này bạn có thể hoàn thiện bằng cách HỌC SQL (và MySQL) ở đây
#3. Server
Mỗi lập trình viên phải có kiến thức tốt về các Web Server hàng đầu như Apache, Nginx, IIS, Microsoft, AWS, v.v.
Như bạn đã biết, mọi người đều cần phải có kiến thức tốt về máy chủ để xây dựng công nghệ phía máy chủ. Hầu hết các máy chủ hỗ trợ hệ điều hành Linux, hãy cố gắng hiểu kiến thức cơ bản về Linux vì bạn sẽ cần sử dụng một số lệnh Linux.
> Tham khảo: LỆNH LINUX CƠ BẢN dành cho Lập trình viên
#4. API (REST & SOAP)
Ngày nay, web API trở thành một trong những phần quan trọng của bất kỳ ngôn ngữ lập trình web Back end nào. API (Application Programming Interface) là đoạn code viết sẵn có thể đính kèm vào bất kỳ ứng dụng web nào để giao tiếp thành công với các ứng dụng khác.
Hãy xem xét một ví dụ, khi bạn đăng nhập vào bất kỳ trang web nào, nó cung cấp tùy chọn đăng ký bằng tài khoản Google hoặc Facebook, đó chính là thông qua API. Với sự trợ giúp của login API, chúng ta không cần phải đăng ký nhiều lần.
#5. Tìm hiểu về quản lý Hosting?
Bạn có thể thiết lập máy chủ của riêng mình tại nhà nhưng rất khó để cung cấp phần cứng thích hợp, làm mát, điện, kết nối internet chuyên dụng và nhiều hơn nữa.
Nó rất tốn kém đối với các công ty khởi nghiệp, vì vậy, các trang web nhỏ, trang web thử nghiệm thường sử dụng “shared hosting” của các nhà cung cấp dịch vụ Hosting phù hợp bởi chi phí rẻ hơn, có nhân viên kỹ thuật hỗ trợ quản lý.
Không cần lo lắng nhiều về Hosting, bạn có thời gian tập trung vào nâng cấp các kỹ năng lập trình Back end của mình tốt hơn.
Một khi bạn đã học và đi làm thực tế, bạn sẽ nhận được các dự án lớn hơn và lúc này sẽ cần đến VPS hoặc Hosting chuyên dụng. Khi đó bạn sẽ trải nghiệm chúng.
Bạn không cần phải lo lắng về việc quản lý lưu trữ, tất cả các loại lưu trữ đều do các nhà cung cấp dịch vụ lưu trữ sở hữu và quản lý.
Bạn sẽ trở thành Lập trình viên Back end chứ không phải nhà cung cấp dịch vụ hosting, vì vậy hãy tập trung vào việc học các hoạt động quản lý của máy chủ lưu trữ với sự trợ giúp của các giao diện UI thân thiện để theo dõi băng thông, email tên miền, tệp, upload / download dễ dàng...
Tuy nhiên, biết một chút về khái niệm, sử dụng qua Hosting trước khi đi làm là một lợi thế hòa nhập, điểm cộng khi phỏng vấn.
#6. Hệ thống kiểm soát phiên bản Học về Git và Github
Git và GitHub là bộ công cụ giúp bạn kiểm soát phiên bản cho phép bạn lưu lịch sử để theo dõi những thay đổi trong các dự án lập trình web và tạo ra một môi trường cộng tác hiệu quả.
Các lập trình viên có thể dễ dàng làm việc cùng nhau trên một file dự án và phân biệt các nhiệm vụ lập trình của họ thông qua các nhánh (Branch).
Hệ thống Kiểm soát Phiên bản giúp kết hợp các thay đổi trong code, xem lịch sử và quay lại các phiên bản cũ để sử dụng code dễ dàng hơn.
Có rất nhiều lợi ích khi sử dụng hệ thống kiểm soát phiên bản bao gồm hợp lý hóa quy trình phát triển dự án, quản lý mã phù hợp cho nhiều dự án và lưu giữ lịch sử của tất cả các thay đổi được thực hiện trong một mã.
Tất cả các thay đổi về code được lưu trong một kho lưu trữ, nếu các lập trình viên mắc lỗi, họ có thể dễ dàng hoàn tác và có thể sử dụng code không có lỗi.
Một tính năng tuyệt vời khác mà bất kỳ lập trình viên Back end nào cũng có thể sử dụng là so sánh code mới với phiên bản code cũ để giải quyết vấn đề của họ. Nó làm giảm các lỗi do con người gây ra, vì thế mọi lập trình back end tìm hiểu về Git và GitHub.
Có nhiều hệ thống kiểm soát phiên bản khác nhau như:
-
GitHub
-
GitLab
-
Beanstalk
-
PerForce
-
Apache Subversion
-
AWS CodeCommit
-
Microsoft Team Foundation Server
-
Mercurial
Tuy nhiên, GitHub là phổ biến nhất, do đó mình khuyên bạn học sử dụng nó trước tiên.
Để hiểu cơ bản về Git, GitHub bạn sẽ cần học sử dụng các lệnh:
-
git init
-
git clone
-
git pull
-
git add và git add .
-
git commit
-
git push
-
git remote
Nâng cao hơn, làm việc với nhiều người hơn, nhóm lớn hơn bạn sẽ cần tìm hiểu thêm một số lệnh:
-
git branch
-
git checkout
-
git merge
-
git rebase (ít dùng)
-
git cherry-pick (ít dùng)
> Hầu hết thời gian bạn chỉ cần các lệnh ở trên. Nhưng ngoài ra, bạn có thể tham khảo tổng hợp CÁC LỆNH GIT ở đây!
Tổng kết về Lộ trình học Back End
Nếu bạn muốn trở thành một Lập trình viên Back end, hãy học tất cả các kỹ năng cần thiết đã đề cập ở trên và thực hành liên tục.
Trước hết, hãy bắt đầu học bất kỳ ngôn ngữ lập trình nào, các framework liên quan và cơ sở dữ liệu với các yêu cầu cần thiết nhất và Git. Các kiến thức còn lại thì có thể dần dần tiếp cận.
Nếu bạn thích mảng Lập trình Back end, hãy bắt đầu học ngay hôm nay!
---
HỌC VIỆN ĐÀO TẠO CNTT NIIT - ICT HÀ NỘI
Học Lập trình chất lượng cao (Since 2002). Học thực tế + Tuyển dụng ngay!
Đc: Tầng 3, 25T2, N05, Nguyễn Thị Thập, Cầu Giấy, Hà Nội
SĐT: 02435574074 - 0968051561
Email: hello@niithanoi.edu.vn
Fanpage: https://facebook.com/NIIT.ICT/
#niit #niithanoi #niiticthanoi #hoclaptrinh #khoahoclaptrinh #hoclaptrinhjava #hoclaptrinhphp