6 BƯỚC TỰ HỌC LẬP TRÌNH NHƯ NGƯỜI CÓ KINH NGHIỆM

Nếu bạn muốn tự học lập trình từ số 0, bước đầu tiên có thể cảm thấy khó khăn và thậm chí là quá sức.


Có rất nhiều thuật ngữ kỹ thuật ngữ cần phải dung nạp vào đầu và bạn học, bạn càng thấy nhiều thuật ngữ khó hiểu hơn. =))


Vậy, làm thế nào để bắt đầu tự học lập trình đúng cách?


Rất may mắn cho bạn, vì bạn là người đi sau, bạn luôn có lợi thế nhất định.


Mình có một vài lời khuyên có thể sẽ giúp cho quá trình tự học lập trình từ con số 0 của bạn dễ dàng hơn một chút.


Bí quyết là:




Trong bài viết này, mình sẽ không dạy bạn cách lập trình.


Nhưng mình sẽ hướng dẫn bạn qua 6 bước đơn giản nhưng dễ làm, dễ bắt đầu học lập trình như người có kinh nghiệm. (Kinh nghiệm học thôi nhé)


Khi bạn đọc xong bài viết này, bạn sẽ biết chính xác bạn nên bắt đầu học lập trình từ đâu và cách đạt được mục tiêu đó, từng bước, từng bước một.


Bạn sẽ tiết kiệm được rất nhiều thời gian (tránh đi đường vòng), rồi bạn sẽ nhận được kết quả nhanh hơn.


Ngoài ra, mình sẽ chia sẻ với bạn một số tài liệu và tài nguyên tốt nhất mà mình đã sử dụng để tự học lập trình từ đầu.


Đây là một số bài viết liên quan, có thể bạn sẽ thấy hữu ích:

• Tự học lập trình Java (Toàn tập)

• Tự học PHP cơ bản

• Tự học Flexbox

• Tự  học CSS Annimation

• Tự học SASS

• Tự học Python cơ bản

• Tự học JavaScript

> Xin lưu ý: Mình viết bài chia sẻ này mong muốn chia sẻ để những bạn tự học lập trình không bị bỡ ngỡ.. Ngoài ra, khi bạn hoàn toàn bắt đầu từ số 0, tốt hơn hết là xem xét nhờ được một ai đó hướng dẫn cơ bản trước khi có thể tự học. Hoặc tham khảo ngay các khóa học như: KHÓA HỌC JAVA hay KHÓA HỌC PHP nếu phù hợp với phương hướng bạn đang theo đuổi.

BƯỚC 1: TÌM HIỂU XEM TẠI SAO BẠN MUỐN HỌC LẬP TRÌNH?

Điểm đầu tiên này là ĐIỀU QUAN TRỌNG NHẤT bạn cần phải xem xét kỹ.


Tại sao bạn quan tâm đến việc học lập trình?


Cố gắng tìm hiểu và phân tích về lý do tại sao bạn muốn học lập trình. Ý mình không phải là dành vài ngày hoặc vài tuần để suy nghĩ về lý do này.


Nhưng hãy dành chút thời gian để hỏi lòng mình xem, điều gì thúc đẩy bạn học lập trình?


Một khi bạn tìm điều gì (mục tiêu) thúc đẩy bạn học lập trình, bạn sẽ biết những bước cần thiết để đạt được mục tiêu của mình.


Hãy nhớ rằng học lập trình là một quá trình dài. Và mọi thứ không phải lúc nào cũng theo kế hoạch. Tin mình đi.


Do đó, bạn cần phải thường xuyên nghĩ về động lực thúc đẩy bạn hết lần này đến lần khác.


Bởi vì, bạn sẽ cần ít nhất vài tháng hoặc thậm vài năm để đạt được mục tiêu của mình.


Và nhất là không phải ai cũng thông minh như Anh-xtanh hay Bill Gates.


Vì thế, thi thoảng... thi thoảng bạn sẽ bị chệch khỏi mục tiêu, không theo kịp tiến độ, muốn bỏ cuộc...


Lúc đó, hãy nghĩ về lý do khiến bạn bắt đầu.


Tuy nhiên, nếu biết cách, quá trình tự học lập trình, quá trình chiến thắng chính mình của bạn sẽ là quãng thời gian đáng nhớ nhất. Mình chắc chắn đấy.


Hãy cùng thử nhìn qua hai kịch bản khác nhau ở đây.


Đây là hai lý do hàng đầu mà mọi người nói rằng tại sao họ muốn bắt đầu học lập trình.

Lý do muốn học lập trình #1: Muốn kiếm thật nhiều tiền

Rõ ràng, triển vọng kiếm tiền với việc học lập trình là một động lực lớn cho việc học lập trình ngày nay.


Xét cho cùng, các lập trình viên chuyên nghiệp là những kiếm được nhiều tiền nhất - và cũng là một trong những người được trả lương cao nhất!

• Tham khảo: LƯƠNG LẬP TRÌNH VIÊN

Điều đó nói rằng, khoản đầu tư khi bạn mua một khóa học lập trình có thể tự hoàn vốn sớm hơn và lời hơn bạn nghĩ.


Học cách lập trình bây giờ cũng thật dễ dàng với rất nhiều tài nguyên có sẵn có trên internet.


Nhưng đây mới là phần tốt nhất.


Bạn không cần phải đợi đến khi có một công việc ổn định, toàn thời gian mới có thể kiếm tiền.


Với kiến thức lập trình, bạn có thể bắt đầu kiếm tiền trong khi bạn vẫn đang học.


Có sẵn hàng trăm, hàng ngàn việc làm dành cho các lập trình viên Freelancer hoặc từ mối quan hệ xung quanh bạn.


Thậm chí, cài win cũng có thể kiếm tiền mà (Đây là một kỹ năng mình nghĩ bạn nên tìm hiểu nghiêm túc. Dĩ nhiên, bạn có thể bỏ tiền nhờ người khác. Nhưng nghe hơi phi lý nhỉ :v)


Sau đó, khi các kỹ năng của bạn cải thiện từng bước, bạn có thể bắt đầu nộp đơn xin việc như một lập trình viên thực thụ - TRÊN KHẮP THẾ GIỚI.

Lý do muốn học lập trình #2: Lập trình rất thú vị

Nếu đây là lý do bạn muốn học lập trình thì XIN CHÚC MỪNG!


Bạn rất có thể sẽ tiếp tục học lập trình đi ngay cả khi gặp nhiều khó khăn để đạt được mục tiêu của bạn về lâu dài.


Khi bạn đang tận hưởng những điều thú vị trong lập trình, mỗi bước đi, mỗi khái niệm, mỗi kiến thức bạn học được sẽ tiếp tục tự lôi kéo bạn học lập trình.


Vì động lực của bạn bắt nguồn từ cảm xúc, không phải là từ lý trí như lý do ơ trên.


Bạn sẽ thấy dễ dàng hơn để tập trung vào giải quyết bất kỳ vấn đề nào bạn có thể gặp phải trong khi học lập trình.

• Dĩ nhiên, bắt đầu bằng lý do đầu tiên không có gì sai. Chỉ là, khi gặp khó khăn hoặc thấy việc nào đó có thể kiếm được nhiều tiền hơn bạn dễ bị lung lay hơn.

Động lực này người ta gọi là động lực từ nội tại. Nó sẽ thúc đẩy bạn ngay cả khi bạn không đạt được kết quả hay phần thưởng gì.

• MUỐN HỌC LẬP TRÌNH ĐƠN GIẢN LÀ VÌ TAO THÍCH

Với động lực từ nội tại, bạn chỉ đơn giản là tận hưởng những gì bạn đang làm tiếp tục thúc đẩy bạn khám phá những điều thú vị trên con đường học lập trình.


ĐIỂM MẤU CHỐT LÀ: Dù lý do bạn muốn học lập trình là gì, chỉ cần lưu ý về nó. Khi bạn có một ý tưởng rõ ràng về những gì mà thúc đẩy bạn học lập trình, bạn sẽ biết cách để phát triển thói quen học tập để tập trung vào mục tiêu của mình dễ dàng hơn.

BƯỚC 2: BẠN CẦN BIẾT BẠN MUỐN TẠO RA CÁI GÌ KHI HỌC LẬP TRÌNH

Bây giờ bạn đã biết lý do tại sao bạn rất thích học lập trình, đã đến lúc bạn phải tìm hiểu xem bạn muốn tạo ra cái gì với kỹ năng lập trình của bạn.


Nếu bạn chỉ mới bắt đầu, bạn có thể cảm thấy có thể quá sớm để biết những gì mình sẽ tạo ra khi mình đã biết lập trình.


Nhưng nó cần, để giúp bạn chọn học ngôn ngữ lập trình nào trước tiên, bạn cần biết bạn sẽ sử dụng nó để làm gì trong tương lai.


Và đừng lo nếu bạn không chắc chắn 100% về kế hoạch cho tương lai.


Bạn luôn có thể chuyển sang ngôn ngữ lập trình khác bất kỳ lúc nào.


Khi bạn học được những thứ cơ bản về ngôn ngữ lập rình, học ngôn ngữ thứ hai sẽ nhanh hơn rất nhiều.

Vậy, Bạn có thể làm gì sau khi học lập trình?

Đâu là những thứ bạn có thể làm, có thể tạo ra sau khi học lập trình?


Thực sự thì câu trả lời là: ANYTHING (Bất cứ thứ gì).


Bạn có thể sử dụng kiến thức lập trình cho một loạt các dự án khác nhau, như:

• Các trang web
• Các ứng dụng web
• Phát triển ứng dụng di động cho các thiết bị iOS hoặc Android
• Phát triển game trên PC hoặc Mobile
• Phân tích dữ liệu lớn và trực quan hóa dữ liệu
• Học máy và trí tuệ nhân tạo
• Robotic
• IOT
• ...

Mình biết, có rất nhiều thứ để lựa chọn, và cái gì cũng thú vị cả.


Dựa trên những gì mình đã làm và nghe, bạn chỉ nên tin vào trực giác của mình. Bất cứ thứ gì bạn muốn tạo ra, chỉ cần luôn suy nghĩ về nó.


Nói chung, khi bạn đang suy nghĩ về cách bắt đầu học lập trình, biết bạn sẽ sử dụng nó để làm gì trong tương lai sẽ giúp bạn học nhanh hơn.


Nhìn thấy được bức tranh lớn sẽ giúp bạn sắp xếp mọi thứ bạn cần thiết phải học để làm được điều đó.

BƯỚC 3: CHỌN ĐÚNG NGÔN NGỮ ĐỂ BẮT ĐẦU HỌC LẬP TRÌNH

Khi bạn có một ý tưởng rõ ràng về những gì bạn muốn làm bằng kỹ năng lập trình, bạn sẽ đến với câu hỏi tiếp theo:


Cần học những  gì để đạt được mục tiêu của mình?


Nói cách khác, đã đến lúc chọn ngôn ngữ lập trình đầu tiên của bạn. Bạn thấy đấy, biết những gì bạn muốn tạo ra là một vấn đề bạn cần giải quyết để đi bước tiếp theo.


Và một ngôn ngữ lập trình cung cấp cho bạn các công cụ để giải quyết vấn đề đó.


Ví dụ, hãy giả sử bạn muốn học lập trình web.


Khi bạn xây dựng một trang web từ đầu, dự án của bạn có hai thành phần chính:

• Phần Front end: Đó là những tất cả những gì người dùng trang web của bạn có thể thấy: Thiết kế, kiểu dáng và bố cục.

• Phần Back end: Đây là những thứ xảy ra ở bên trong nó: Cơ sở dữ liệu, chức năng, tài khoản người dùng, ...

Bây giờ, cả hai phần này đều có một bộ ngôn ngữ lập trình cụ thể mà bạn cần học. Hãy xem:

Ngôn ngữ dành cho Front end

Để lập trình front end (phía khách hàng), bạn cần học một vài ngôn ngữ khác nhau:

• HTML hoặc HyperText Markup Language để tạo cấu trúc và nội dung cho trang web của bạn.

• CSS hoặc Cascading Style Sheets thay đổi giao diện của các thành phần HTML của bạn - đó là nơi mà bạn sẽ sử dụng các kỹ năng thiết kế của mình.

• JavaScript sẽ thêm tính tương tác vào trang web của bạn.

Ba ngôn ngữ này là những ngôn ngữ cơ bản mà ai cũng phải học để trở thành lập trình viên phát triển web (Web Developer).


Và đừng lo lắng, bạn có thể học HTML và CSS chỉ trong vài ngày (Và vài tuần để luyện tập thuần thục).


JavaScript sẽ mất nhiều thời gian hơn, nhưng học sử dụng cơ bản cũng không phải khó.


Với người mới bắt đầu. Mình khuyên bạn nên học HTML, CSS, Javascript ở trên W3Schools.


Đây là ông thầy miễn phí và hàng đầu để bạn theo học.

Ngôn ngữ dành cho Back end

Tạo ra giao diện đẹp cho một dự án web chỉ là phần nổi của tảng băng mà thôi.


Phần cung cấp linh hồn, năng lượng cả các chức năng và tính năng khác nhau đằng sau một trang web được gọi là phần Back end hoặc (phía máy chủ).


Khi bạn tạo ra một trang web từ đầu, bạn có thể sử dụng các ngôn Back end như:

• JAVA
• PHP
• PYTHON
• RUBY

Bạn cần học cách sử dụng các ngôn ngữ lập trình này để tạo ra logic đằng sau một trang web.


Ví dụ: Khi bạn tạo tài khoản trên Facebook, họ sẽ lưu trữ dữ liệu người dùng của bạn trên máy chủ của họ, nó sử dụng để đối chiếu / xác thực khi bạn đăng nhập.


Các quy tắc và logic để quản lý tài khoản người dùng được tạo bằng các ngôn ngữ lập trình Back end.

BƯỚC 4: BẮT ĐẦU NHỎ, THEO DÕI QUÁ TRÌNH HỌC LẬP TRÌNH

Ok, bây giờ bạn đã biết nên chọn ngôn ngữ lập trình nào để đạt được mục tiêu học lập trình của mình.


Bước tiếp theo là tạo ra một kế hoạch học tập vững chắc cho chính bạn.


Mình biết hầu hết những người mới bắt đầu bỏ qua bước này và bắt đầu lao theo các khóa học lập trình trực tuyến ngay lập tức. Sau một thời gian, họ bắt đầu cảm thấy bối rối và choáng ngợp.


Tại sao vậy?


Họ không biết họ có tiến bộ gì không.


Ý mình là, nếu bạn không có kế hoạch với một con đường rõ ràng hướng đến mục tiêu của mình, bạn sẽ không bao giờ biết bạn đã đi được bao xa.


Và CÒN BAO LÂU ĐỂ TỚI ĐÍCH?


Có một kế hoạch với các mục tiêu và cột mốc thực tế sẽ giúp bạn học lập trình nhanh hơn nhiều.


Bạn sẽ thấy dễ dàng hơn để tập trung và có động lực khi bạn nhận được một số kết quả ngay lập tức từ việc hoàn thành một cột mốc tại một thời điểm nào đó.


Đây là,

Gợi ý kế hoạch học lập trình front end trong 6 tháng

Dù mục tiêu dài hạn của bạn là gì, hãy chia nó thành các nhiệm vụ nhỏ hơn.


Ví dụ: Nếu bạn muốn bắt đầu trở thành Freelancer với tư cách là lập trình viên Front end sau 6 tháng, kế hoạch học tập của bạn có thể tham khảo thế này:

• Tháng #1: Tìm hiểu cơ bản về lập trình và lập trình web
• Tháng #2: Học HTML và CSS rồi thực hành
• Tháng #3: Tự viết trang web giới thiệu bản thân
• Tháng #4: Học và thực hành Javascript
• Tháng #5: Tự làm 3 dự án front end để cho vào trang giới thiệu
• Tháng #6: Đăng ký Freelancer và tìm kiếm công việc front-end đầu tiên

Khi bạn có một kế hoạch hàng tháng như thế này, việc tập trung vào một việc tại một thời điểm sẽ dễ dàng hơn nhiều.


Và khi bạn tiến tới tháng tiếp theo, bạn có thể sử dụng tiếp những thứ bạn đã học để tiếp tục nắm chắc thêm về chúng.




Bạn càng thực hành nhiều những bài tập đơn giản, từng bước, từng bước một. Bạn sẽ bất ngờ khi bạn có thể làm được cả một dự án lớn lúc nào không hay.

BƯỚC 5: TÌM HIỂU CƠ BẢN VỀ KHOA HỌC MÁY TÍNH

Ở đây, một điểm quan trọng khác mà hầu hết người mới bắt đầu bỏ bê - dẫn đến thiếu động lực và cảm thấy quá tải.


Khi bạn hỏi "Cái gì tốt nhất để bắt đầu học lập trình". Tin mình đi, cơ bản về Khoa học máy tính sẽ là câu trả lời.


Đây là lý do tại sao:


Khi bạn học cách lập tình, bạn sẽ nói cho máy tính biết phải làm gì. Nhưng bạn có biết làm thế nào nó có thể làm được? Bạn có biết tý nào về đằng sau những dòng code bạn viết không?


Có hiểu biết cơ bản về cách máy tính hoạt động sẽ giúp bạn học lập trình nhanh hơn, đúng đắn hơn.


Khi bạn biết máy tính có khả năng gì, bạn có thể viết code tốt hơn, hiệu quả hơn.


Đây là câu chuyện có thật: Khi mình bắt đầu học lập trình, mình đã mua ngay một khóa học online mà ngấu nghiến nó. Nhưng chỉ sau một vài bài học, mình bắt đầu cảm thấy như thiếu một cái gì đó.


Mình rất thích các bài tập, nhưng mình cảm thấy mình chưa thực sự hiểu những gì mình đang viết.




Vì vậy, mình đã hỏi. Và ngay lập tức bạn mình bảo tham gia 1 trong 2 khóa học Khoa học máy tính miễn phí trên Udacity hoặc edX càng sớm càng tốt.

• Nếu bạn học chắc về phần cấu trúc dữ liệu và thuật toán thì cũng giúp bạn đi một quãng đường dài.

Và bạn biết đấy? Chỉ sau một vài bài giảng video và bài tập, mình cảm thấy có thứ gì đó đang đi vào đúng chỗ cần thiết.


Mặc dù một số chủ đề có phần kỹ thuật và lý thuyết, nhưng nó làm mình: "À... hóa ra là như thế!".

BƯỚC 6: BẮT ĐẦU TỰ HỌC LẬP TRÌNH TRỰC TUYẾN

Ok, bây giờ bạn đã có một mục tiêu rõ ràng trong đầu, bạn đã chọn một ngôn ngữ lập trình để học và bạn biết một chút về cách thức hoạt động của máy tính.


Tiếp theo, cuối cùng cũng đến lúc bắt đầu bạn thực sự học lập trình!


Bạn sẽ không gặp khó khăn trong việc tìm tài nguyên học tập trực tuyến để bắt đầu.


Trên Google có rất nhiều hướng dẫn và các khóa học lập trình mà không khó để tìm ra.


> Nếu bạn đang bắt đầu học lập trình từ đầu mà cảm thấy khó khăn thì tham khảo ngay: KHÓA HỌC LẬP TRÌNH FULL STACK, học lập trình web bài bản từ đầu trong 12 tháng (phù hợp với người muốn học chuyển ngành nghề, người mới tốt nghiệp 12)



Và hãy thử một vài ngôn ngữ lập trình và tìm ngôn ngữ bạn thích làm việc nhất. Hãy thử trên Udacity, edX, Codeacademy, Freecodecamp, ....

• Mua một khóa học lập trình online - Mình biết bạn có thể không muốn bỏ ra một số tiền lớn cho việc học lập trình.

Nhưng bạn không cần bắt đầu với số tiền lớn. Khoảng 500K là hoàn toàn có thể khóa một khóa học lập trình online rất tốt.




Ngoài ra, hãy tự làm các dự án có ý nghĩa (Ví dụ các website mà bạn có thể đem nó ra kinh doanh được, đừng chỉ làm ra cái xác không hồn).


Trong suốt khóa học lập trình, hãy cố gắng làm các dự án thực tế của riêng bạn. Cố gắng tách ra khỏi video hướng dẫn của bạn nhiều nhất có thể và thử nghiệm các giải pháp mới thường xuyên.


Tránh nhảy khóa học như mình =='.


Khi bạn bắt đầu một khóa học, hãy chắc chắn rằng bạn đã hoàn thành nó trước khi bắt đầu khóa học tiếp theo. (Mình đã khá mất thời gian, tiền bạc khi cứ nhảy ngang từ khóa này đến khóa khác)

CUỐI CÙNG: SUY NGHĨ ĐÚNG - HÀNH ĐỘNG ĐÚNG!

Ok, đây là một bài viết dài, nhưng mình hy vọng mình cung cấp cho bạn một số lời khuyên hữu ích để bắt đầu tự học lập trình như người có kinh nghiệm.


Hãy nhớ, bạn sẽ không học lập trình bằng cách ngồi xuống và nói mình muốn học lập trình.


Thay vào đó, suy nghĩ của bạn nên giống như thế này: Bạn muốn tạo ra một cái gì đó hoặc giải quyết vấn đề nào đó, và bạn học lập trình để làm công cụ giải quyết nó.




Và, lập trình chính nó là một hành trình, không phải là một đích đến.


Vì vậy, đơn giản là hãy cố gắng tìm hiểu về lý do tại sao bạn lại thích học lập trình.


Sau khi đã hiểu rõ chính mình, bạn sẽ tìm được các tự học lập trình, tự vạch ra lộ trình cũng như động lực để đạt được mục tiêu của bạn.



Có rất nhiều cơ hội ngoài kia cho người có kỹ năng lập trình. Và mình chắc chắn Học lập trình là một khoản đầu tư khôn ngoan.


---